Finansın Acı Dersi: Kendi Pusulasını Yaratmak
Finans piyasalarında ömür tükettikçe, özellikle de cebimden çıkan paralarla aldığım "acı gerçek" dersler, beni öyle prensiplere itti ki, şimdi dönüp bakınca ne kadar paha biçilmez olduklarını görüyorum. Hani derler ya, "tecrübe, bedel ödeyerek kazanılır." Neyseki , hic de öyle butuk bedellerden kucuk sıyrıklarla bedeli odedim. Cok şükür.
Mesela, bu minnacık portföylerde bile, öyle tek bir hisse çıkar ki, tüm portföyü kurtarır, hatta uçurur. Hele o borsa denen koca çarşının dizlerinin bağı çözülmüşken, işte o zaman bu "tek atlar" sahneye çıkar. Ders kitabından değil, direkt hayatımdan örnek vereyim: Bir dönem, biraz acemi zamanlarımda ama büyük bir araştırma ile yarattığım bir portföyde PLTR ve QCOM'a yatırım yapmak. Sonuç mu? O iki hisse, portföydeki diğer 10 hissenin toplam getirisinden daha fazlasını fısıldadı kulağıma. Hani derler ya, "azı karar çoğu zarar", bizde azı hem karar hem de paçayı kurtaran oldu.
Peki, bu işin kerameti ne? Neden bazı hisseler, koca bir ormanı tek başına taşıyan karıncalar gibi?
Hep bir desen aradım. Hatta her hissenin kendi desenini. Cunkü, buyukler , kendi aralarında işlem yaparken , bu deseni kullandıkları hep teorisi haline getirdim.
Hatta , yeni dönemin yetenek finansörleri, kimleri beslediğini öğrenmek için çabaladım.
Kendime özgü düşünce ve hipotezler ürettim.
Yatırımda benim pusulamı belirleyen, kaybolduğumda yönümü gösteren bir de Peter Lynch'in fısıltıları oldu. (Çokça yatırım kitabı ve gurularını okudum.)
Peter Lynch'in de vurguladığı gibi, finans piyasalarında bazen 'profesyonel' olarak adlandırılan BAZI kişilerin tavsiyeleri konusunda temkinli olmak faydalı olabilir. Kendisi bile %40 hata payıyla çalıştığını ifade ederken, dışarıdan gelen her yönlendirmeye sorgusuz sualsiz güvenmek yerine, kendi araştırmamıza ve muhakeme yeteneğimize yatırım yapmak daha mantıklı görünüyor. Çünkü bu piyasanın dinamikleri içinde, bir 'uzman'ın bugün verdiği bir kararın yarın değişip değişmediğini, ya da o kararın arkasındaki motivasyonun ne olduğunu her zaman bilmek mümkün olmayabilir. Bu noktada kendi birikimlerimize ve kendi süzgeçlerimizden geçen bilgilere dayanmak, daha sağlam adımlar atmamızı sağlayacaktır.
Bu yüzden, Lynch derdi ki, "kendi kaynaklarını değerlendir!" Yani kendi sokağını, kendi işini, kendi bildiğin şirketi. O en afili analistlerin, çalı gibi türeyen borsa milyonerleri ve bu kişilerin peşine taktığı sevgili müritlerin, en cafcaflı tavsiyeleri bile, senin kendi araştırmanla paralel gitse bile, onları bir kenara itiver. Çünkü artık o arkadaşların neyin nesini, hangi geçerlilikte söylediğini bilemezsin. Belki de dün akşamki yemek faturasını çıkarıyorlardır senden. Biraz şeffaflık, lütfen!
Şimdi tüm bu anlattıklarım, benim o kaybederken öğrendiğim acı gerçeklerin, temel prensip tecrübelerine dönüşmesinin bir özeti. Benim bedellerim biraz yüklü oldu ama değdi. Özellikle işitme sorunum gibi kendi olabilirliğim doğrultusunda kendime bir yol bulmak için uğraştım, çünkü bazı sesleri daha net görebilmem ve anlayabilmem gerekiyordu.
Artık, tüm araştırmalarımı, kimseye muhtaç olmadan, kendi yazdığım kodlarla ve API'ler ile istediğim dataya ulaşarak yapıyorum. Tüm süzgeçleri, parametrik ve optimizasyonel ölçümleri, hani şu üniversitede dersini aldığımız ama hayatta karşılığı yok sandığımız bilgileri kullanarak, kendi kararlarımı veriyorum. İstatistik mi dediniz? Her şeyi unutulmasın, ben daha çok öğrenmeye çabalıyorum. Adeta finans piyasasının Sherlock Holmes'u oldum, delilleri kendim topluyorum.
Şimdi diyeceksiniz, "Yahu, bunları ben de öğrenmek zorundayım mı?"
Cevabım: Koskocaman "HAYIR!"
Çünkü bu seviyeye gelebilmem için, önce Trading'in temellerini, o kuru kuru fundamentallerini iliklerime kadar hissetmem gerekti. Hani bir bina yaparsın, temeli sağlamsa üstüne kat çıkarsın ya, benimki de o hesap. Temelsiz kod, temelsiz analiz, hepsi koca bir balon.
Neyse, lafı uzatmayayım. Kriptolar ve o konudaki cehalet üzerine de birkaç kelam edeceğim bir yazı geliyor. Bakalım o zaman kimin cahilliğiyle dalga geçeceğiz, tabii ki yine biraz kendimle başlayarak...
7 Haziran 2025
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
The Bitter Lesson of Finance: Crafting Your Own Compass
As I've worn out my life in the financial markets, especially with the "harsh truth" lessons I paid for out of my own pocket, I've been pushed toward principles that now, looking back, seem priceless. They say "experience is bought with a price." Thankfully, I paid that price with just small scratches, not huge sums. Thank God.
For instance, even in these tiny portfolios, there's always that one stock that emerges to save, even rocket, the entire portfolio. Especially when the knees of that giant marketplace called the stock exchange buckle, that's when these "one-shot wonders" step onto the stage. I won't give you textbook examples, but straight from my life: There was a time, in my somewhat novice days, when I built a portfolio with extensive research, investing in PLTR and QCOM. The result? Those two stocks whispered more returns into my ear than the combined gains of the other 10 stocks in the portfolio. You know the saying, "less is more," for us, less was both enough and a savior. So, what's the magic behind this? Why are some stocks like ants carrying an entire forest by themselves?
I've always looked for a pattern. In fact, a pattern for each stock. Because I've always theorized that the big players use these patterns when trading among themselves. I even tried to figure out who the new generation of talented financiers were feeding. I developed my own unique thoughts and hypotheses. If I have a theory, I always keep a counter-theory in my back pocket.
My compass in investing, the one that guides me when I'm lost, also involved the whispers of Peter Lynch. I've read many investment books and gurus. As Peter Lynch also emphasized, it can be beneficial to be cautious about the advice of some individuals labeled as 'professionals' in the financial markets. When he himself stated that he operated with a 40% margin of error, it seems more logical to invest in our own research and judgment rather than blindly trusting every piece of external guidance. Because within the dynamics of this market, it might not always be possible to know if an 'expert's' decision today will change tomorrow, or what the motivation behind that decision truly is. At this point, relying on our own accumulations and information filtered through our own understanding will allow us to take more solid steps. Perhaps some folks are just trying to cover last night's dinner bill with our money, what do you say? A little transparency, please!
That's why Lynch used to say, "evaluate your own resources!" Meaning your own street, your own business, the company you know. Even the most polished advice from those high-flying analysts, the stock market millionaires popping up everywhere like weeds, and their dear disciples, even if it runs parallel to your own research, just push it aside. Because you can no longer truly know the nature or validity of what those friends are telling you.
Now, all I've told you is a summary of those bitter truths I learned through losing, which transformed into fundamental principles of experience. My costs were a bit steep, but it was worth it. Especially with my hearing problem, I struggled to find my own path within my capabilities, because I needed to see and understand some voices more clearly.
Now, I do all my research, without needing anyone else, by accessing the data I want with my own code and APIs. I make my own decisions using all the filters, parametric and optimization measurements—those pieces of knowledge we learned in university but thought had no real-world application. Statistics, you ask? Don't forget anything, I'm trying to learn more and more. I've become the Sherlock Holmes of the financial markets, gathering the evidence myself.
Now you'll say, "Well, do I have to learn all this too?"
My answer is a colossal "NO!"
Because to reach this level, I first had to feel the fundamentals of Trading, those dry, basic principles, down to my bones. It's like building a house; if the foundation is solid, you can build floors on it. Mine's the same. Baseless code, baseless analysis—all just a big bubble.
Anyway, I won't drag this out. An article about cryptocurrencies and my ignorance on that topic is coming. Let's see whose ignorance we'll be making fun of then, starting with a bit of my own, of course...
June 7, 2025
